Түүний амжилт нь үзэл суртлын цэвэр байдлаас бус, бодит прагматик удирдлагаас шалтгаална.
Хэрэв Санаэ Такаичи Ерөнхий сайдаар томилогдвол Японы анхны эмэгтэй ерөнхий сайд болно. Түүнийг АНУ, БНХАУ, БНСУ-тай харилцах чухал дипломат сорилт, мөн эдийн засгийн болон хүн ам зүйн хүнд асуудлуудыг даван туулах амаргүй үүрэг хүлээж байна.
Эдийн засгийн аюулгүй байдлын сайд асан Санэ Такаичи өнгөрсөн бямба гарагт Либерал ардчилсан намын (ЛАН) даргын сонгуульд ялалт байгуулж, Японы анхны эмэгтэй Ерөнхий сайд болох замаа нээж, улсынхаа олон улсын байр суурийг дахин тодорхойлох хосгүй боломжийг олж авлаа.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп ирэх аравдугаар сард Японд айлчлахаар төлөвлөж буй, түүнээс цааш БНСУ-д болох Ази-Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны (APEC) дээд хэмжээний уулзалт зэрэг олон улсын томоохон үйл явдлууд яг энэ үед тохиож буй нь Такаичигийн дэлхийн тавцанд гарч ирэх мөчийг улам чанаржуулж байна.
Түүний хувьд удахгүй хэд хэдэн дипломат сорилттой тулгарах бөгөөд эхнийх нь Трамптай хийх уулзалт байх болно. Трамп Японы батлан хамгаалахын зардлыг нэмэгдүүлэхийг шаардаж болох ба Такаичитай дотно харилцаа тогтоохыг эрмэлзэх нь гарцаагүй — ялангуяа тэрбээр Трамптай сайн харилцаатай байсан Шинзо Абэгийн шавь гэдгээрээ танигдсан тул түүнд өөр зам үгүй.
Токио дахь дээд хэмжээний уулзалтын дараа Дональд Трамп БНСУ-д болох APEC-ийн чуулганд оролцох юм. Урьд нь Ерөнхий сайд асан Шигэру Ишибагийн богино хугацааны засаглалын үед Японы гадаад бодлогын нэр хүнд унаж, АНУ-Японы холбоо суларсан бол Такаичи консерватив үзэл болон стратегийн алсын хараагаараа Америкийн засаг захиргаатай илүү хүчтэй холбоо тогтоох боломжтой.
Такаичи нь Их Британийн ерөнхий сайд асан Маргарет Тэтчерийг хүндэлдэг, мөн Абэгийн прагматик боловч консерватив үзэлд итгэдэг нэгэн. Энэ нь түүнд Трампын “гүйлгээний” шинжтэй холбоо, эвсэлд хандах хандлагыг илүү сайн ойлгоход тусалж магадгүй. Тэрээр “АНУ-Японы холбоо бол зайлшгүй чухал” гэж тодорхой хэлсэн бөгөөд энэ нь түүний хамгийн дээд дипломат зорилт юм.
Энэ зорилго, мөн батлан хамгаалахын зардлыг нэмэгдүүлэх, бүс нутгийн аюулгүй байдлын хүрээг бэхжүүлэх бэлэн байдал нь Трампын Америкийн холбоотнуудаасаа хүсч буй зүйлстэй нийцэж, хоёр орны харилцааг сайжруулахад ихээхэн нөлөөлнө.
БНСУ-тай харилцаа ба бүс нутгийн хамтын ажиллагаа
БНСУ-Японы харилцааг хэвийн болгох уур амьсгалыг хадгалах нь чухал бөгөөд Такаичи энэ чиглэлд сэтгэлээ чилээж байгаагаа илэрхийлсэн. Тэрээр Япон, БНСУ, АНУ, мөн Австрали, Филиппин зэрэг түнш орнуудыг хамарсан гурав болон олон талт хүрээн дэх хамтын ажиллагааг дэмжиж, “эрх чөлөөт, нээлттэй Индо-Номхон далай”-г цогцлоох ажилд Японы үүргийг өргөжүүлэхээ амласан. Үнэндээ тэр Вашингтон ба Сөүлтэй гурвалсан түншлэл нь бүс нутгийн аюулгүй байдлын тулгуур гэдгийг эртнээс ойлгож ирсэн нэгэн.
Энэтхэг ба APEC-ийн стратегийн боломж
Бүс нутгийн эдийн засгийн архитектурыг шинэчлэх зоримог алхам болгон Такаичи Энэтхэгийн Ерөнхий сайд Нарендра Моди уулзалт хийнэ. Япон өнгөрсөн сард Бээжинд болсон “Энх тайвны парад”-д оролцоогүйг анхаарах ёстой. Энэ нь Токио болон “Quad” (Япон, АНУ, Австрали, Энэтхэг) түншлэлийн тэнцвэрийг хадгалах бодлоготой нь холбоотой гэж мэдээлэгдсэн.
Санаэ Такаичи энэ боломжийг ашиглан Энэтхэгийг APEC-ийн гишүүн болгох санаачилгыг гаргах ёстой юм. Дэлхийн тав дахь том эдийн засаг болох Энэтхэгийг элсүүлэх нь байгууллагын ач холбогдлыг нэмэгдүүлж, Японд Бээжингийн нөлөөг тэнцвэржүүлэх шинэ стратегийн хамтрагч бий болно.
БНХАУ, Тайванийн асуудал
БНХАУ-тай харилцахад Такаичи нарийн тэнцвэр барих ёстой. Тэр Абэгийн баримталж ирсэн “зарчимтай боловч бодит” байр суурийг үргэлжлүүлэх нь зүйтэй. Зарим хүрээнд түүнийг дайны үеийн түүхийг гуйвуулдаг, Хятад руу хэтэрхий хатуу ханддаг хүн гэж үздэг. Тэр Ясукуни сүмд байнга зочилдог бөгөөд тус сүмийг хөрш орнууд нь милитаризмын бэлгэдэл гэж хардаг. Тэрээр Ерөнхий сайд болсныхоо дараа ч “Сүмд зочлохоо үргэлжлүүлнэ” гэж мэдэгдсэн нь Бээжин, Сөүлтэй харилцах харилцааг хүндрүүлэх эрсдэлтэй.
Гэсэн ч тэр Хятадтай баримттай, бүтээлч харилцаа тогтоох, нөгөө талаар Японы саадгүй байдал ба сөрөг хүчний чадавхийг нэмэгдүүлэх бодлогоо ил тод тодорхойлох ёстой болж байна.
Тайванийн тухайд Такаичи тодорхой байр суурь илэрхийлдэг. Япон “нэг Хятад” бодлогыг Хятадын Коммунист намынх биш, харин өөрийн тодорхойлсноор дэмждэг бөгөөд Хятад, Тайвань хоёрын нэгдэл зөвхөн энх тайвны замаар, харилцан зөвшилцлөөр хийгдэх ёстой гэж үздэг. Тэр мөн Японы энх тайвны Үндсэн хуулийг шинэчлэхийг дэмжиж, энэ жил “Тайваньтай хагас аюулгүй байдлын холбоо” байгуулах боломжийн талаар санал гаргаж байсан. Гэсэн ч тэр хэт өдөөн хатгасан мэдэгдэл гаргахгүй байх нь дипломат зорилтуудад нь тустай.
APEC ба дэлхийн эдийн засгийн дэг журам
Ирэх сард болох APEC-ийн дээд хэмжээний уулзалтад Зүүн өмнөд Ази, Канад, Өмнөд Америк, Номхон далайн орнуудын төлөөлөгчид оролцох бөгөөд Такаичи Япон энэ байгууллагын үндсэн зарчмуудад тууштай үнэнч гэдгээ нотлох ёстой. Гэвч тэр дэлхийн эдийн засгийн “зохисгүй худалдааны практик” бодит байдлыг бас хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй.
Канадын Ази-Номхон далайн сангийн Вина Наджибуллагийн хэлснээр, “Дэлхийн эдийн засгийн дэг журмыг хамгийн түрүүнд ганхуулсан нь Хятад — экспортод чиглэсэн тэнцвэргүй өсөлт, хэт үйлдвэрлэлийг татаастайгаар дэмжих, дотоод зах зээлээ хаалттай байлгах, ханшаа зориудаар удирдах, төрийн шахалт, технологи дамжуулахыг албадсан бодлого зэрэг нь дэлхийд тогтворгүй байдал үүсгэсэн” гэсэн юм.
Дотоодын сорилтууд: эдийн засаг, хүн ам, хүйсийн тэгш байдал
Дотоодын хувьд Такаичи улс төрийн тогтвортой байдлыг сэргээх, инфляц, сул иен, хүн амын бууралт зэрэг томоохон сорилттой нүүр тулна. Мөн жендэрийн ялгааг арилгах бодит алхам шаардлагатай.
Гадаад ажиллах хүчний тоо хурдан өсөж буй нь бас нэг бодит үзүүлэлт юм. Японд 4 сая гаруй гадаадын ажиллах хүч албан ёсоор бүртгэгдсэн бөгөөд энэ тоо улам өсөх төлөвтэй. Японы бизнесийн холбоо болон ЛАН хоёул хөдөлмөрийн хомсдолд өөр гарц байхгүйг хүлээн зөвшөөрсөн. Гэвч Австрали маягийн “онооны систем”-ийг Япон нэвтрүүлэхгүй нь тодорхой.
Анхаарах зүйл
Такаичи албан ёсоор ажилдаа орхоос өмнө ч эсэргүүцэлтэй тулгарч байна. Тэр Ясукуни сүмийн давтан айлчлал, Тайванийн тусгаар тогтнолын тухай хатуу үг, эсвэл “тайвшруулах эмэгтэйчүүд” болон Нанжин дахь Японы армийн үйлдэл зэрэг түүхэн асуудлыг дахин сөхөхөөс зайлсхийх нь зүйтэй.
“Би өөрийн ажил-амьдралын тэнцвэрээ хаясан, одоо зүгээр л ажиллана, ажиллана, ажиллана,” хэмээн тэр ялалтын илтгэлдээ хэлсэн. Энэ эрч хүчийг тэр эдийн засгийг сэргээх, АНУ-Японы холбоог бэхжүүлэх, ASEAN, Энэтхэг, ЕХ болон дундаж хөгжилтэй орнуудтай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхэд чиглүүлэх ёстой.
Эцсийн санал
Одоогийн АНУ-ын засаг захиргаа уламжлалт дипломат дүрмийг эвдэж буй энэ үед Япон Хятад л дэлхийн эдийн засгийн дэг журмыг алдагдуулж эхэлсэн гэдгийг мартаж болохгүй. Такаичигийн хариу арга хэмжээ нь стратегийн харилцаа тогтоох, гэхдээ эдийн засгийн шахалтад автахгүй байх тэнцвэртэй бодлого байх ёстой.
Ерөнхий сайдын хувьд Санаэ Такаичи “Япон эргэж ирлээ!” гэсэн уриатайгаар гадаад айлчлалаа илүү тогтмол хийхээ мэдэгдсэн. Энэ нь хоосон уриа биш — харин үзэл суртлын цэвэршилт бус бодит прагматизм, түүхэн маргаанаас илүү эдийн засгийн сэргэлт, түншлэлээ бататгахын зэрэгцээ зарчмаа хадгалах хандлага юм.
Ингэж чадвал Такаичи Японд хэрэгтэй, шинэчлэлийн Ерөнхий сайд болж чадна. Түүний амжилт нь үзэл суртлын туйлшралаас бус, бодит прагматик удирдлагаас хамаарна — дотоод сорилт ба гадаад боломж хоёуланг нь ухаалаг, тэнцвэртэйгээр шийдвэрлэх чадвар байх болно.
