Украины Ерөнхийлөгч Володимир Зеленский Ерөнхийлөгч Доналд Трамптай цаг гаруй утсаар ярьсны дараа Вашингтонд очиж уулзах гэж байгаагаа мэдэгдлээ. Энэ уулзалт нь Зеленский 2025 оны 2-р сард Доналд Трамп болон дэд Ерөнхийлөгч Ж.Д. Вэнстэй Цагаан ордонд ширүүн маргалдсанаас хойш АНУ-ын Ерөнхийлөгчтэй хийж буй анхны уулзалт болох юм.
Украины Ерөнхийлөгч Володимир Зеленский ирэх даваа гаригт Вашингтонд очиж Ерөнхийлөгч Доналд Трамптай уулзах гэж буйгаа зарлалаа. Тэрээр АНУ-ын Ерөнхийлөгчтэй нэг цаг орчим утсаар ярьсан бол, түүнд Доналд Трамп Владимир Путинтэй Аляскад хийсэн дээд хэмжээний уулзалтынхаа талаар товч тайлбарлаж өгсөн байна.
“Ерөнхийлөгч Трамп Оросын удирдагчтай хийсэн уулзалтынхаа талаар болон тэдний ярилцсан гол сэдвүүдийн талаар надад мэдээллээ” гэж Зеленский мэдэгдэж, Украин Трампын санал болгосон гурван талт уулзалтыг дэмжиж буйгаа илэрхийлэв.
Гэсэн ч Зеленский Трамп, Путин нарын ярилцсан гол сэдвүүдийг дэлгэрүүлэн задлаагүй юм. Харин дараа нь Украины Ерөнхийлөгчийн харилцаа холбооны зөвлөх нь “агаарын гал зогсоох” тухай ямар ч мэдээлэл бидэнд ирээгүй гэж мэдэгдсэн. Энэ талаар нэгэн сэтгүүлч нийгмийн сүлжээнд мэдээлж байсан юм.
Трамп Аляскийн уулзалтаас хойш Fox News-д өгсөн ярилцлагадаа Украинд газар нутгийн солилцоо хийх асуудлыг Путинтэй хэлэлцсэн тухай дурдсан. Харин Зеленский ийм саналыг өмнө нь хатуу эсэргүүцсэн.
“Энэ тухай бид ярилцсан, үндсэндээ тохирсон цэгүүд. Бид бараг тохиролцоонд ойртсон гэж бодож байна” хэмээн АНУ-ын Ерөнхийлөгч хэлээд: “Гэхдээ эцсийн шийдвэрийг Украин гаргана. Тэд үгүй гэж хэлж ч магадгүй” гэжээ.
Утсаар ярилцсаны дараа Трамп нийгмийн сүлжээ Truth Social дээр бичихдээ Зеленскийтэй даваа гаригийн үдээс хойш уулзана гэжээ. Мөн “Бүх зүйл сайн байвал дараа нь Ерөнхийлөгч Путинтэй уулзах уулзалтыг товлоно” гэсэн боловч ОХУ-ын удирдагч өмнө нь Зеленскийтэй уулзахаас зайлсхийж байсан билээ.
Трамп мөн “Аймшигт дайныг дуусгах хамгийн зөв арга бол түр зуурын гал зогсоох бус шууд энхийн гэрээ байгуулах явдал” гэж хэлсэн. Харин Орос, Украин хоёрын байр суурь маш хол зөрүүтэй байгаа тул энэ зорилгод хүрэх амаргүй байх болно.
Зеленский мэдэгдэхдээ Европын удирдагчид ч утсаар хийсэн ярилцлагад хагас цаг оролцсон бөгөөд “Америктай хамт Европын орнууд аюулгүй байдлын баталгаа бүрдүүлэхэд шат бүрт оролцох нь чухал” гэжээ.
Тэдгээрийн дунд Их Британийн Кэйр Стармер, Францын Эммануэль Макрон, Германы Фридрих Мерц, Италийн Жоржиа Мелони, мөн Польшийн Карол Навроцки, Финландын Александер Стубб, НАТО-гийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Марк Рютте, Европын Комиссын Ерөнхийлөгч Урсула фон дер Ляйен нар байсан байна.
Дараа нь Зеленский Европын удирдагчидтай дахин нэгэн утасны яриа хийж, Трампын уулзалтын талаарх мэдээллийг нарийвчлан хэлэлцжээ.
АНУ-аас гарч байгаа дохиог “Украины аюулгүй байдлын баталгаанд оролцох сонирхолтой байна” гэж Зеленский үнэлсэн бөгөөд энэ нь өнгөрсөн долоо хоногт дээд хэмжээний уулзалтын өмнө хийсэн дипломат хэллэгтэй ижил утгатай байсан.
Өмнө нь АНУ Украйны ирээдүйн энхийн гэрээнд хэрхэн баталгаа өгөхөө тодорхойлоогүй, Европт энэ үүргийг даатгах гэж байгаа гэх таамаглал дэгдэж байв.
Их Британи, Франц, Герман, Итали, Польш, Финланд, Европын холбооны удирдагчдын хамтарсан мэдэгдэлд Трампын зуучлалыг талархан хүлээн авч, “Европын дэмжлэгтэйгээр гурван талт уулзалт” хийхийг дэмжсэн байна.
Мөн Украинд “Тасралтгүй, бат бөх аюулгүй байдлын баталгаа” зайлшгүй шаардлагатайг онцолж, Трамп АНУ ийм баталгаа өгөхөд бэлэн гэж хэлснийг сайшаав. Reuters агентлагийн мэдээлснээр НАТО-гийн хэв маягийн баталгааг Украинд сунгах асуудал ярилцсан ч АНУ-ын байр суурь тодорхой бус байна.
Удирдагчид “Украины газар нутгийн асуудлыг зөвхөн Украин шийднэ” гэж мэдэгдээд “Олон улсын хилийг хүчээр өөрчилж болохгүй” хэмээн онцолсон. Мөн шаардлагатай бол ОХУ-д шинэ эдийн засгийн хориг арга хэмжээ авахад бэлэн гэдгээ илэрхийлэв.
Стармер тусдаа мэдэгдэлдээ тодорхой ахиц гарсан ч “Дараагийн алхам зайлшгүй Зеленскийг оролцуулсан цаашдын яриа хэлэлцээ байх ёстой” гээд “Украины энхтайвныг түүнгүйгээр шийдэх боломжгүй” гэжээ.
Мелони хамгийн сонирхолтой хөгжлийн талаар дурдахдаа Украины аюулгүй байдлын баталгааны асуудалд анхаарч, Италийн өмнө нь санал болгосон “НАТО-гийн гэрээний 5-р заалт”-ыг сануулжээ. Энэ заалт нь холбоотон улсын аль нэг халдлагад өртсөн тохиолдолд бусад нь туслахаар заасан байдаг.
“Энэхүү саналын гол санаа нь Украиныг бүх түншүүдийнхээ, тэр дундаа АНУ-ын хамтын аюулгүй байдлын заалтаар хамгаалуулах явдал” гэж тэр хэлэв.
Макрон харин Оросын эсрэг дарамтыг хадгалах хэрэгтэй гэж бичсэн бөгөөд “Урт хугацааны энхтайван бат бөх аюулгүй байдлын баталгаатай хамт байх ёстой” гэж онцлон, АНУ-ын оролцох бэлэн байдлыг сайшаав.
Ийм дипломат хөдөлгөөнүүд өрнөж буй ч Украинд дайн үргэлжилсээр байна. Оросын түрэмгийлэл эхэлснээс хойш 1,270 дахь өдөр буюу бямба гарагт Херсон мужийн өмнөд фронтод гурван хүн амь үрэгдэж, 12 хүн шархадсан гэж нутгийн захирагч мэдээлэв.
Украины Азовын бригад зургаан тосгонд Оросын хорлон сүйтгэгч бүлэглэлүүдийг устгасан бөгөөд Донецкийн Добрoпилля орчим фронтын завсрыг хаах ажиллагааг эхлүүлсэн гэж мэдэгдэв. Тэд 271 орос цэргийг устгаж, 101-г шархдуулсан гэжээ.
Украины агаарын хүчний мэдэгдлээр нэг баллистик пуужин, 85 нисгэгчгүй төхөөрөмж болон төөрөгдүүлэх хэрэгслийг Орос харваснаас Украины тал 61-г нь буудаж унагасан байна. Орос хоёр тосгон эзэлсэн гэж мэдэгдсэн бол Украин Покровскийн ойролцоо нэг тосгоноо алдсанаа хүлээн зөвшөөрөв.
Улс төрийн ач холбогдол
Трампын зуучлалын байр суурь
АНУ-ын ерөнхийлөгч Доналд Трамп өөрийгөө Украин–Оросын дайны энхийн хэлэлцээрийн гол зуучлагч болгохыг оролдож байна.
Түүний гол зорилго бол гал зогсоохоос илүү шууд энхийн гэрээ байгуулах явдал гэж мэдэгдсэн нь түүнийг бодит амжилттай "Энхийг тогтоогч" гэж харуулах улс төрийн зорилготой.
Зеленскийн хувьд
Зеленский урьд нь Трамптай үл ойлголцож, тэр ч байтугай “шившигтэй маргаан” болсон байсан ч дахин уулзахаар болсон нь Украины тал Трампыг оролцуулахгүй байж чадахгүйг харуулж байна.
Гэвч газар нутгийн наймааг Зеленский дахин давтан үл зөвшөөрнө гэдгээ хатуу баримталж байгаа нь Украины улс төрийн улаан шугам хэвээр байна.
Европын орнуудын оролцоо
Европын том гүрнүүд (Герман, Франц, Их Британи, Итали гэх мэт) өөрсдийгөө энхийн баталгааны гол тоглогч гэж харуулахыг оролдож байна.
Европын холбоо “НАТО-гийн 5-р заалттай төстэй аюулгүй байдлын баталгаа” Украинд өгөхийг дэмжиж байгаа нь Оросын эсрэг байр сууриа илүү нэгтгэх алхам болж байна.
Оросын байр суурь
Путин Зеленскийтэй шууд уулзахаас зайлсхийж байгаа нь Орос Украинд бүрэн хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэлэлцээрийн тал болохыг хүсэхгүй байгааг илтгэнэ.
Тэд фронтын зарим хэсэгт давшилтаа үргэлжлүүлж, яриа хэлэлцээний ширээн дээр өөрт ашигтай нөхцөл бий болгохыг зорьж байна.
Боломжит үр дагавар
Энхийн хэлэлцээний бодит эрсдэл
Трампын ярьсан “газар нутгийн наймаа” бол Зеленскийн хувьд улс төрийн амиа хорлосонтой адил алхам. Украинд ийм зүйл зөвшөөрөгдвөл ард түмний дэмжлэгээ алдана.
Гэвч Трамп үүнийг тохиролцооны үндэс болгож байгаагаас энхийн хэлэлцээ маш их эрсдэлтэй, амаргүй байх нь тодорхой.
АНУ–Европын харилцаа
Украины дотоод улс төр
Оросын стратеги
Орос яриа хэлэлцээ удаашруулахын зэрэгцээ фронт дээр тактикийн амжилт гаргаж, Украинд дарамт үзүүлэх бодлого баримталж байна.
Энэ нь энхийн ширээнд илүү ашигтай байр суурьтай суух зорилготой.
Энэхүү уулзалт, яриа хэлэлцээ нь энхийн зам нээгдэх магадлалтай мэт харагдаж байгаа ч бодитойгоор бол туйлын төвөгтэй асуудал юм
Ерөнхийлөгч Доналд Трамп энхийн зуучлагч болж улс төрийн оноо авахыг хүсэж байна.
Зеленский газар нутгийн наймааг хүлээн зөвшөөрөхгүй учир Трампын төлөвлөгөө бүдгэрэх эрсдэлтэй.
Европ Украинд бат бөх баталгаа өгөхийг шаардаж, Орос фронтын нөхцөлөө сайжруулахыг оролдож байна.
Эцэст нь хэлэхэд, энэ үйл явцын үр дүн нь Украин нутаг дэвсгэрээ хадгалж үлдэх үү, эсвэл шахалтад орж буулт хийх үү гэдэг л юм. Хэрвээ газар нутгаа алдвал 1000 гаруй өдөр байлдаж олон мянган хүмүүсийн үхэл ямар ч үнэ цэнэгүй болох юм.
