АНУ ба Хятадын банкууд Forbes-ийн жил тутмын жагсаалтыг ноёлж, нийт 328 банк жагсаалтад багтлаа.
🖊 Банкны салбарын хувьд энэ жил ашиг орлого өндөртэй, хадгаламж өссөн, хөрөнгө оруулалт болон арилжааны орлого сэргэсэн тогтвортой сайн жил байлаа. АНУ ба Хятадын банкууд дахин 2025 оны "Forbes Global 2000" жагсаалтад давамгайлж байна. Энэхүү жагсаалт нь дэлхийн хамгийн том, амжилттай олон нийтийн банкуудыг хамруулдаг юм. Топ 10 банкны талаас илүү нь АНУ болон Хятадын банкууд байна.
🥇 JPMorgan Chase гурав дахь удаагаа дараалан тэргүүн байрыг эзэлсэн.
2022 онд дампуурч буй First Republic банкны активыг худалдан авч, дөрөвдүгээр байрнаас шууд оргилд хүрсэн тус банк одоогоор 4.3 их наяд ам.долларын хөрөнгөтэй.
Харин Хятадын Аж Үйлдвэр, Худалдааны Банк (ICBC) нь 6.6 их наяд ам.долларын хөрөнгөтэй бөгөөд жагсаалтын гуравдугаар байр руу нэг шатаар дээшилсэн байна.
🌐 Дэлхийн банкны салбар өнгөрсөн жилд бэрхшээлүүд дунд тэсвэртэй хэвээр байж чадсан:
АНУ-д бодлогын хүү өндөр хэвээр байгаа нь цэвэр хүүгийн ашгийг дэмжиж, банкуудын цэвэр орлого цар тахлын өмнөх түвшнээс давжээ.
Өндөр хөрвөх чадвар, нэмэгдсэн хөрөнгийн түвшин, урт хугацаат зээлийн хүү богино хугацаат зээлээс илүү болсон нь эерэг нөлөө үзүүлсэн.
Бизнесийн орчин зөөлрөх, хүү буурах хүлээлт, зээлийн эрэлт ба Актив Хөрөнгийн үйл ажиллагаа сэргэсэн нь банкуудын найдлагыг нэмэгдүүлжээ.
Гэсэн ч АНУ-ын зарим банкны удирдлагууд Ерөнхийлөгч Доналд Трампын засаг захиргааны импортын татварын бодлогоос үүдэлтэй тодорхойгүй байдал нь банкны ирээдүйн төлөвт сөргөөр нөлөөлж болзошгүйг анхааруулж байна. "Fitch Ratings"-ийн судалгаагаар:
“Татварын бодлого хэрхэн шийдэгдэх нь тодорхойгүй, гадаад хариу арга хэмжээ болон хоёрдогч нөлөөллүүд банкны ирээдүйн ашигт эргэлзээ үүсгэж байна.”
🇺🇸 АНУ-ын шилдэг 6 банк (Топ 50-д багтсан):
JPMorgan Chase
Bank of America
Wells Fargo
Goldman Sachs
Citigroup
Morgan Stanley
🇨🇳 Хятадын банкуудын байдал:
Ашиг орлого 2025 оны эхээр бага зэрэг буурсан
Орон сууцны салбарын уналт, муу зээлүүд нэмэгдсэн
Цэвэр хүүгийн орлого дараалан буурсаар байна
Гэхдээ шинэ салбарын зээлүүд (цахилгаан машин, хиймэл оюун гэх мэт) өсөж, нийт хөрөнгө өссөн байна
Дэлхийд тэргүүлдэг аудитын компани болох Ernst & Young-ийн Хятад дахь санхүүгийн түнш Кэлвин Лөөнгийн хэлснээр:
“Хүүгийн түвшин ба хүүгийн ашгийн цикл сул байхад, банкууд орлогоо төрөлжүүлэх, шинэ салбарт зээл олгох, хөрөнгөө нөхөх, өрийн бүтцээ оновчтой болгоход анхаарч байна.”
Хятадын шилдэг банкууд:
China Construction Bank – $5.5 их наяд (№7)
Agricultural Bank of China – $5.9 их наяд (№8)
Bank of China – $4.8 их наяд (№12)
🇪🇺 Европын банкууд:
Хүүгийн орлого өссөн ч, эдийн засгийн тодорхойгүй байдал ба хүү буурах хүлээлт нь дарамт болж байна
Morningstar DBRS-ийн шинжээч Соня Фёрстер:
“Хүү буурвал банкны орлогод сөргөөр нөлөөлнө. Гэсэн ч Европ, Канадын банкуудын үндсэн үзүүлэлтүүд хүчтэй хэвээр байна.”
HSBC (Их Британи) – 3 их наяд ам.долларын хөрөнгөтэй, №15
Royal Bank of Canada – $1.5 их наяд, №26
Banco Santander (Испани) – $1.9 их наяд, №29 (7 байраар дэвшсэн)
BNP Paribas (Франц) – $2.8 их наяд, №35 (3 байраар буурсан)
Mitsubishi UFJ (Япон) – $2.6 их наяд, №34
🏦 2025 онд нийт 328 банк Global 2000 жагсаалтад багтсан
(Өнгөрсөн жилийн 315-аас өссөн байна)
Forbes энэхүү жагсаалтыг FactSet Research-ийн өгөгдөлд тулгуурлан, борлуулалт, ашиг, хөрөнгө, зах зээлийн үнэлгээ гэсэн 4 шалгуураар үнэлэн гаргажээ. Үнэлгээний суурь нь 2025 оны 4-р сарын 25-ны зах зээлийн хаалтын үнэ болно.
Монгол Улсын банкны салбарт хамаарах үндсэн сургамж, чиг хандлагын талаар
1. Америк ба Хятадын банкны ноёрхол – Монголын хоёр хөршийн нөлөө
БНХАУ-ын том банкууд (ICBC, CCB, ABC, BOC) жагсаалтад гол байр суурь эзэлсэн хэвээр байна. Эдгээр банкууд нь “төрийн өмчит, хэт төвлөрсөн, улс төрийн зорилго бүхий” банкны систем юм.
Монголын банкны салбар ч БНХАУ-ын эдийн засгийн хамаарлаас ангид биш. БНХАУ-ын бодлогын хүү, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалт, экспорт-импортын банкны барьцаат зээлүүд Монголын гадаад өрийн бүтэцтэй нягт холбоотой.
БНХАУ-ын банкуудын муу зээлийн өсөлт, хүүгийн орлогын бууралт нь Монголтой холбоотой санхүүгийн харилцаанд болгоомжтой байх хэрэгтэйг харуулж байна. Монголын БНХАУ-аас авсан зээлийн нөхцөлүүд хэзээ ч хүндэрч болзошгүй.
Түүнчлэн МУУ ЗЭЭЛИЙН өсөлт нь БНХАУ-аас Монгол Улсад хийх хөрөнгө оруулалтыг бууруулна.
2. АНУ-ын банкны хүч – Дэлхийн санхүүгийн гол чиглүүлэгч
JPMorgan, Bank of America зэрэг банкуудын ашиг орлого өндөр, зээл олголт эрчимтэй хэвээр байна. Энэ нь АНУ-ын эдийн засгийн үндсэн үзүүлэлтүүд сайжирсны илэрхийлэл.
АНУ-ын зээлийн өртөг өндөр, бодлогын хүү өндөр байгаа нь Монголын хувьд доллароор авсан гадаад өр, зээлийн дарамт нэмэгдэж байгааг харуулдаг.
Монголын төв банк (Монголбанк) өөрөө JPMorgan, Goldman Sachs зэрэг олон улсын банкуудаар дамжуулан бонд гаргаж, валютын нөөцөө удирдуулдаг. Тиймээс АНУ-ын банкны орчин Монголын санхүүгийн эрсдэлд шууд нөлөөлдөг.
3. Хүүгийн орчны өөрчлөлт ба Монголын банкны бодлого
Дэлхий нийтээр хүүгийн орчин буурч байна. Монголд ч үүний дагуу Төвбанк (Монголбанк) үр дүн багатай өндөр хүүтэй бодлогоос татгалзах шаардлагатай. Гэхдээ энэ сарын эхээр Монголбанк БОДЛОГЫН ХҮҮ-гээ 12 хувь дээр үлдээсэн нь банкуудад сайн нөлөөтэй ч бизнесийг улам хумьсан үйлдэл болж байна.
Хүү буурах нь зээлийн эрэлтэд эерэг нөлөө үзүүлж, ЖДҮ-дэд (Микро, жижиг бизнесүүд) болон гэр хорооллын ипотекийн санхүүжилтыг сэргээх боломж бүрдүүлнэ.
Гэхдээ “хүү буурах” нь арилжааны банкуудын цэвэр хүүгийн орлогыг бууруулж, банкны ашигт ажиллагааг багасгадаг тул тогтвортой орлогын шинэ эх үүсвэрүүд шаардлагатай болно.
4. Шинэ салбар дахь зээл ба Монголын ирээдүй
Хятадын банкууд шинэ салбарт зээл өгч хөрөнгөө диверсификация хийж байна (цахилгаан машин, хиймэл оюун, инноваци). Монголын хувьд ч нүүрсний хамаарлаас гарч, шинэ эдийн засгийн салбаруудыг санхүүжүүлэх шаардлага урган гарч байна.
Монголын банкууд инновацид чиглэсэн эрсдэлтэй ч ирээдүйтэй зээлүүдийг дэмжих зорилготой бүтээгдэхүүн боловсруулж эхэлбэл эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг сайжруулах чухал алхам болно.
5. Монголын банкуудын гадаад байр суурь ба хөгжлийн сорилт
Монголын банкууд Forbes-ийн жагсаалтад багтаагүй ч, дотооддоо системийн чухал банкнууд (ХААН, Голомт, Хас, Худалдаа Хөгжил, Төрийн банк гэх мэт) хөрөнгийн хэмжээгээ жил бүр нэмэгдүүлж байна.
Гэхдээ Монголын банкуудын нийт хөрөнгө нь их гүрнүүдийн банкуудтай харьцуулахад хэдэн зуу дахин бага байгаа нь дэлхийн банкны систем дэх нөлөөлөлгүй байдлыг илэрхийлнэ.
Тиймээс Монгол Улс глобал банкны нөхцөл байдалд мэдрэг, гадаад нөөцийн удирдлага болон ханшийн эрсдэлээ маш болгоомжтой тооцоолж явах шаардлагатай.
Монголын эдийн засаг дэлхийн томоохон банкуудын санхүүгийн орчин, хүүгийн нөхцөл, зээлийн бодлогын өөрчлөлтөд маш их хамааралтай хэвээр байна.
Монголын санхүүгийн салбар өрсөлдөх чадвараа нэмэх, бүтэцдээ шинэчлэл хийх, гадаад валютын ханшийн эрсдэлээ бууруулах тал дээр стратегийн төвшинд бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх шаардлагатай.
Шинэ салбар руу чиглэсэн зээл, орлогоо төрөлжүүлэх бодлого хэрэгтэй байна. Монголын банкууд инновацлаг, урт хугацааны хөгжлийн чигт хандаж чадвал олон улсын банкны системд цаашид итгэлтэй оролцогч болох суурь тавигдана.
