



















Товч агуулга
Крашнахоркай — “Төв Европын уламжлалт их туульсын зохиолч”
Тэрээр анх нэг л ном бичих санаатай байсан гэдэг
Утга зохиолын салбарт Нобелийн шагнал хүртсэн хоёр дахь унгар хүн
1985 онд хэвлэгдсэн “Сатантанго” романаараа олонд танигдсан
Энэ долоо хоногийн дөрөв дэх Нобелийн шагнал бол утга зохиолынх байлаа

Унгарын зохиолч Ласло Крашнахоркай 2025 оны Нобелийн утга зохиолын шагнал хүртлээ. Шведийн Академи түүнийг
“Апокалипсисийн айдас, сүйрлийн дунд урлагийн хүчийг дахин баталсан, сэтгэл татам бөгөөд зөн совинтой уран бүтээлүүдийнх нь төлөө” шагнал олгосон гэж мэдэгдэв.
Академ тайлбартаа:
“Ласло Крашнахоркай бол Төв Европын уламжлалт их туульсын зохиолч бөгөөд энэ уламжлал нь Кафкагаас Томас Бернхард хүртэл үргэлжилдэг. Түүний бүтээлүүдийг абсурдизм ба гротескны хэтрүүлэл онцолдог,”
гэжээ.
Шагналын хэмжээ 11 сая швед крон буюу ойролцоогоор 1.2 сая ам.доллар юм.
“Гэхдээ түүний авьяас үүгээр хязгаарлагдахгүй. Тэр мөн зүүн зүг рүү харсан, илүү эргэцүүлсэн, нарийн мэдрэмжтэй өнгө аясыг бүтээлдээ шингээдэг,” гэж Академи нэмж тайлбарласан байна.
Шведийн радиод ярилцлага өгөхдөө Крашнахоркай:
“Би анх нэг л ном бичье гэж бодсон. Гэхдээ ‘Сатантанго’-оо уншаад илүү сайн бичихийг хүссэн. Миний амьдрал тасралтгүй засвар хийж буй үйл явц юм,” хэмээн ярьжээ.
Түүний зохиолуудын үйл явдал Төв Европын хөдөө тосгод, Унгар, Герман зэрэг орнуудаас эхлэн Дорнын улс орнууд руу — Хятад, Япон зэрэгт хүрч өрнөдөг. Тэр эдгээр оронд аялж байхдаа гүн сэтгэлийн мэдрэмж авчээ.
Америкийн шүүмжлэгч Сьюзан Сонтаг түүнийг “Орчин үеийн утга зохиолын апокалипсисийн эзэн” гэж нэрлэсэн байдаг. Шведийн Академи энэ тодорхойлолтыг иш татан, тэр нэрийг “Меланхолийн эсэргүүцэл” хэмээх хоёр дахь романаас нь уншсаны дараа өгсөн гэж дурджээ.
Крашнахоркай бол утга зохиолын Нобелийн шагнал хүртсэн хоёр дахь унгар хүн юм. Эхнийх нь Имре Кертес, 2002 онд энэ шагналыг хүртсэн.
Ласло Крашнахоркай 1954 онд Унгарын зүүн өмнөд хэсгийн Румынтай хиллэдэг Гюла хэмээх жижиг хотод төржээ.
Түүний анхны алдартай бүтээл “Сатантанго” (1985) нь Унгарын хөдөөгийн эзэнгүйдсэн нэгэн хамтын аж ахуйн иргэдийн тухай өгүүлдэг. Энэ нь Унгарт утга зохиолын томоохон шуугиан дэгдээжээ.
“Энэхүү роман коммунизм нуран унахын өмнөхөн Унгарын хөдөө тосгонд байрлах орхигдсон хамтын аж ахуйн оршин суугчдын ядуу дорой, гаслант амьдралыг маш хүчтэй, бэлгэдэлтэйгээр дүрсэлсэн,” гэж Академи тайлбартаа дурдсан.
Коммунист дэглэмийн эхэнд газар тариалангийн газрыг хурааж, хамтын аж ахуй байгуулсан ч 1989 онд дэглэм нуран унах үед эдгээр нь үр ашиггүй, ядуурлын бэлгэ тэмдэг болжээ.
“Номын бүх дүрүүд гайхамшиг болохыг хүлээж байдаг. Гэвч романы эхэнд иш татсан Франц Кафкагийн үг тэдний найдварын мөхлийг илтгэнэ: ‘Тэгвэл би хүлээж байсаар, тэр зүйлийг алдана.’”
Крашнахоркай өөрөө ч Кафкагийн “Цайз” роман түүнд зохиолч болоход гол нөлөө үзүүлсэн бүтээл гэж олонтаа дурдсан байдаг.
Тэр 2013 онд The White Review-д ярилцлага өгөхдөө хэлэхдээ:
Тэрээр “Би Кафкаг уншихгүй байхдаа түүнийг боддог. Кафкагийн тухай бодохгүй байхдаа ч түүнийг бодохоо үгүйлдэг,” гэжээ.










