



















Бордооны талаар Ургамал, газар тариалангийн хүрээлэнгийн 579.3 мянган га тариалангийн талбайн хөрсийг шинжилгээнд хамруулсан дүнгээр тариалангийн талбайн 70.7% нь 2.5 хувиас бага ялзмагтай, 59.7% нь нитратын агууламжаар, 34.7% нь хөдөлгөөнт фосфорын агууламжаар, 55.8% нь солилцох калийн агууамжаар тус тус хангалтгүй гэсэн үзүүлэлт гарсан байдаг. Эдгээр хөрсний үзүүлэлт нь таримлын ургалтад зайлшгүй шаардлагатай эрдэс бодисууд юм. Мөн цаг уурын эрсдэл ихтэй нөхцөлд газар тариалан эрхэлдэг манай орны хувьд бордоог системтэй хэрэглэхэд хөрсний үржил шим сайжирч, таримлын ургац бордооны үйлчлэлээс хамааран чийглэг жилvvдэд 5.6 ц/га, хэвийн жилүүдэд 3.1 ц/га, гантай ба гандуу жилүүдэд 2.1ц/га-аар тус тус илvv байгаа нь тогтоогдсон байна.
Улсын хэмжээнд дотооддоо жилд 40- 150.0 мянган тонн бордоо үйлдвэрлэх хүчин чадал бүхий нийт 10 гаруй бордооны үйлдвэр байгаа ба малын бууц, малын яс, хонины ноос, шувууны сангас, бактерийн омог, нүүрс, эрдэс бодис, доломит зэргийг ашиглан 3.0 - 10.0 мянга гаруй тонн бордоо үйлдвэрлэж, төмс, хүнсний ногоо, жимс, жимсгэнэ, хүлэмжийн аж ахуй болон нөхөн сэргээлтийн үйл ажиллагаанд өргөнөөр хэрэглэгдэж байна. Харин эрдэс бордоог үйлдвэрлэдэг үйлдвэр байхгүй тул жилд дунджаар 3000-8000 тонн бордоог импортоор оруулж ирж байгаа бөгөөд бордооны үнэ өндөр, хангамж хүрэлцээ муу, тариаланчидын санхүүгийн боломжоос хамааран тариаланчид шаардлагатай хэмжээнд бордоог хэрэглэхгүй байгаа бөгөөд хөрсний үржил шим жилээс жилд доройтож байна. Жилд шаардагдах бордооны 7% орчим хувийг л хэрэглэж байна.
Хөрсний үржил шимийг сайжруулж, нэгж га талбайгаас хураан авах ургацын хэмжээ, чанар нэмэгдүүлэх зорилгоор 2023 онд дотоодын үйлдвэрийн болон импортын бордоо худалдан авсан 182 иргэн, хуулийн этгээдийн 14.5 тэрбум төгрөгийн бордооны үнийн дүнгийн 26.8 хувьд улсын төсвөөс 3.92 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлтийг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын 2023 оны А/677 дугаар тушаалаар олгов. Үр тарианы нэгж га талбайн улсын дундаж ургацыг 11,2 цн га-аас 13.2 цн/га болгож 2 цн-ээр нэмэгдүүлсэн.
2024 онд бордоо хэрэглэсэн тариаланч иргэн, хуулийн этгээдийн бордооны үнийн дүнгийн 30 хүртэл хувьд улсын төсвийн 4.4 тэрбум төгрөгийн хөнгөлт олгоно. Засгийн газрын 2025-2028 оны хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөнд уул уурхайн орд газрыг түшиглэн дотооддоо химийн бордооны үйлдвэрлэлийг байгуулах нөөцийг судалж ТЭЗҮ боловсруулах, органик, биобордооны үйлдвэрлэлийг бодлогоор дэмжих чиглэлүүдийг тусган ажиллаж байна..









