



















Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Бүгд Найрамдах Франц Улсад хийсэн айлчлалаар уран олборлох 1.7 тэрбум ам.долларын гэрээ байгуулсан.
УИХ-ын нэгдсэн чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар Цөмийн энергийн тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг нэн яаралтай горимоор хэлэлцлээ. Энэ хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулахгүйгээр Орана групптэй хийх гэрээ амилж чадахгүй буюу Монголчууд төслийн үр ашгийг хүртэх боломж хязгаарлагдах юм. Өмнө нь хоёр орны төрийн тэргүүн нар өсөн нэмэгдэх АМНАТ-ыг тооцож болно гэж хэлэлцээндээ тусгасан ч манай цөмийн энергийн тухай хуульд тусгай АМНАТ таваас дээш хувь байхгүй гэсэн тааз чөдөр болж байна. Энэ нь одоо хүчин төгөлдөр хэрэгжих хуульд АМНАТ-ын зохицуулалт байхгүйгээс хэлэлцээ үргэлжлэх боломжгүй болсон юм. Иймээс хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулахаар яаравчилсан нь энэ.
Францтай байгуулсан гэрээнд Монгол ямар нэгэн хувь эзэмшихгүй буюу ураны үнээс хамаарч 19 хүртэлх АМНАТ авахаар тусгасан байсан. Тухайлбал, ураны үнэ нэг кг нь 130 ам.доллараас илүү байвал 19 хувийн АМНАТ, харин кг нь 40-50 ам.доллар байвал 5.5 хувь байх буюу шаталсан байдлаар төсөлд тусгасан байсан.
Франц улстай байгуулсан 1.7 тэрбум ам.долларын гэрээний төсөл хэрэгжвэл суурь АМНАТ, тусгай АМНАТ, өсөн нэмэгдэх АМНАТ-ыг хэдэн хувиар ч тооцож болно. Ингэхдээ олон улсын зах зээл дээр ураны үнэ буурахад өсөн нэмэгдэх АМНАТ дагаж буурах нь зах зээлийн зарчим. Төслийн хугацаанд Монгол Улс жилд 135 тэрбум ам.долларын ашиг хүртэх бөгөөд давуу эрхийн хувьцаа /50+1/ хуримтлалын дансанд орно. Төр өөрийн эзэмшлийн хувийг татвар, АМНАТ-аар авч иргэд үр өгөөжийг нь хүртэх тухай ЗГХЭГ-аас хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөд тусгажээ. Ураны үнэ одоо нэг кг 81 ам.доллар байна. Хуульд өөрчлөлт оруулж, хэлэлцээр хийгдвэл 14-19 хувийн АМНАТ авна. Мөн энэ хууль батлагдвал төр эзэмшлийн арван хувиа алтан хувьцаа болгох боломж бүрдэх нь.
Энэ төслийн үнэ цэн өнөөдрийн өртөгөөр 12 тэрбум ам.доллар. Монгол Улс 30 жилийн хугацаанд 3.2 сая орчим ам.долларын орлогыг татвар, АМНАТ, ногдол ашиг хэлбэрээр хүртэх тооцоо бий. Франц Улсын боловсруулсан ТЭЗҮ-ээр 4.5 сая ам.долларын цэвэр ашигтай байна гэсэн тооцоолол бий. Энэ үнийн дүнгээс 1.6 орчим тэрбум ам.долларыг Монгол Улс АМНАТ хэлбэрээр авч буй нь нийт төслийн ашгийн 25 орчим хувь
Монгол Улсын хувьд гуравдагч хөршийн томоохон хөрөнгө оруулалтыг Оюутолгойн төслөөр хардаг. Оюутолгойн ордын 34 хувийг Монгол Улс эзэмшсэнээр хөрөнгө оруулалт оруулах, хамтарсан хариуцлага хүлээх нөхцөлүүд бий болж ашиг хүртэж чадахгүй өдий хүрч яваа.
Харин энэ удаагийн хэлэлцээрийн гол утга учир нь аливаа төрлөөр хөрөнгө оруулах үүргийг Монголын тал хүлээхгүй, бодит ашгийг илүү бодитой хүртэх нөхцөлийг протоколдоо тусгуулжээ. Монгол Улс арван хувийн ногдол ашгаа авч давуу эрхийн хувьцаа болговол нэг ч төгрөгийн санхүүжилт хийгдэхгүй. Өр үүсгэхгүй, хариуцлага хүлээхгүй гэнэ. Гэхдээ хөрөнгө оруулалтын гэрээг мухарлаагүй.
Гэрээний дагуу Францын Орано групп Зөөвч-Овоон уурхайг 2028 онд ашиглалтад оруулж, дэлхийн ураны үйлдвэрлэлийн дөрвөн хувийг бүрдүүлнэ. Төсөл 2028-2060 онд бүтээгдэхүүнээ үйлдвэрлэх тооцоотой.









