



















Монгол, БНХАУ-ын Ерөнхий сайд нар уулзаж, хил холболтын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт 2025 оны хоёрдугаар сарын 14-ний өдөр гарын үсэг зурж баталгаажуулна.
Энэхүү хэлэлцээрийг байгуулах үндсэн чиглэлийг УИХ-аас баталж өгсөн. Үндсэн чиглэлд,
Нүүрс худалдах, худалдан авах урт хугацааны гэрээний үнийг тогтоохдоо “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн урт хугацаатай байгуулсан гэрээний нөхцөл, үнийн аргачлалыг жишиг болгож, гэрээний хугацааг хэлэлцээ хийж эхэлсэн хугацаатай уялдуулан 16 хүртэл жилээр тогтоох;
Нүүрс худалдах, худалдан авах гэрээний дагуу нийлүүлэх нүүрсний хэмжээг 2025-2029 онд нийт 27 сая тонн, 2030 ооос эхлэн жилд 20 сая тонноос бууруулахгүй, “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн уурхайн олборлолтын төлөвлөгөөтэй нийцүүлэн коксжих, сул коксжих, эрчим хүчний нүүрсийг зохимжит хувь харьцаагаар нийлүүлэх буюу зөвхөн нэг төрлийн нүүрсийг сорчлохгүй байх;
Тэгвэл Засгийн газар урд хөршид нүүрсээ худалдахдаа одоо борлуулалт хийдэг Хятадын дөрвөн компанийн жишиг үнээр борлуулна гэж ярилцжээ. Ингэхдээ, нүүрсээ худалдах үнээ хөвөгч үнэ буюу улиралд нэг удаа шинэчилдэг байх зарчмаар хамтарна гэж төлөвлөсөн байна. Хамгийн гол нь нүүрсний борлуулалтаа тасалдуулахгүйн тулд гэрээг яаравчлах шаардлагатай гэж Аж үйлдвэр, Эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан ярьж байна. Ингээд БНХАУ-тай хэлэлцээрээ албажуулж, байгуулсаны дараа УИХ-аар соёрхон батлах үйл явц өрнөхөөр хүлээгдэж байна. Тиймээс УИХ-ын ээлжит бус чуулган цагаан сарын өмнө зарлагдана гэх яриа баталгаажиж байх шиг байна.
Ийнхүү хятадын дөрвөн компанид нүүрсээ худалдах нь тодорхой боллоо. Дөрвөн компаниас одоогоор зөвхөн Чалко компанийн нэр ил болсон. Тухайн компанитай манай Засгийн газар 2018-2028 он хүртэл хамтран ажиллах урт хугацааны гэрээ байгуулсан. Тиймээс энэ гэрээнд үндэслэн Чалко компани мөнгөө төлөөд нүүрсээ худалдан авсан хэвээр байна гэжээ.
Гэхдээ нүүрсээ уул уурхайн биржээр арилжах хуулиа эргэн харж, сайжруулахгүй бол нүүрсний худалдаа гацах эрсдэлтэй болсон гэж Ц.Туваан сайд байр сууриа илэрхийлжээ.
Харин “Чайна Энержи” ЭТТ-гоос 16-20 жилийн гэрээгээр хоёр уурхайд олборлолт хийж өгөх саналыг Засгийн газар хүлээж авчээ. Ингэхдээ 2025, 2026, 2027, 2028, 2029 гэсэн таван жилийн хугацаанд өнөөдрийн ашиглаж буй Тавантолгой ордын амнаас эхний гурван жил тус бүр 5 сая тонн, дараагийн хоёр жил тус бүр 6 сая тонн нүүрс олборлож, борлуулахаар шийджээ. Мөн төмөр замын хил холболт холбогдсоноос хойш нүүрсний борлуулалтын хэмжээг жилд 20 сая тонн болгохоор хоёр тал тохиролцсон байна. Гэхдээ энэхүү 20 сая тонн нүүрс нь коксжих, эрчим хүчнийх байна гэжээ.
Урд хөршид худалдах нүүрсийг урьдчилсан хайгуулаар нөөц нь тогтоогдсон Ончхараат, Бортолгой гэсэн хоёр ордод олборлолт хийж нийлүүлэх юм. Учир нь, “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн одоо олборлон борлуулдаг нүүрсний хэмжээ 30 сая тонн. Хүчин чадлаа 5 саяар нэмэгдүүлэх боломж бий. 20 саяыг олборлохын тулд Засгийн газар зайлшгүй шинэ ам нээж ашиглахаас өөр аргагүйд хүрсэн гэх. Хамгийн гол нь шинэ хоёр амнаас олборлож, худалдах нүүрсээ зөвхөн “Чайна Энержи”-д борлуулахгүй, худалдан авах хүсэлтээ илэрхийлсэн хятадын өөр компаниуд бий гэх.
Үндсэндээ УИХ-аас баталж өгсөн үндсэн чиглэлээ Засгийн газар барихаас илүүтэй урд хөршиийн саналыг тэр чигээр нь хүлээж авч, Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт хоёр хоногийн дараа гарын үсэг зурж, баталгаажуулах нь тодорхой болж байх шиг...











