Гар утсаа эцэг, эхээсээ илүүд үзэж, болихыг шаардвал тааралдсанаа авч чулуудан ээжийнхээ үсийг зулгааж, цохиж, зодон, орилж хашхирдаг хүүхдүүдийн бичлэгийг үзсэн л байх. Ийм хүүхдээ яахаа мэдэхээ байсан аав, ээж нар ТВ-ийн нэвтрүүлэгт хандаж, сэтгэл зүйчдээс зөвлөгөө авдаг Солонгосын нэвтрүүлэг бий.
Саяхан Z үеийнхэн 2050 он гэхэд нурууны архаг өвдөлттэй болж, нүднийх нь доорх уутанцар томорч, үс нь халцарч, арьс нь унжсан их муухай өтөлнө гэх судалгааг эрдэмтэд гаргасан. Тэд Z үеийнхэний ахмад настай болох үеийн зургийг AI-аар гаргасныг олон нийт шогширч хүлээн авсан. Гэхдээ хүлээн зөвшөөрсөн. Маш муухай дүр төрхтэй, бие галбиртай харагдаж буй нь гар утасны замбараагүй хэрэглээ тийм байдалд хүргэхийг шинжлэх ухаанаар баталжээ.
ТАНЫ ТУСГАЛ БОЛ ХҮҮХЭД ТАНЬ...
Хүн төрөлхтөн гар утастай танилцаад ердөө 40 гаруй жил болжээ. Ухаалаг болсон нь ч саяхных. Гэхдээ та бид ухаалаг гар утсанд гүн донтож, бараг л өвөртөлж унтдаг болсон. Томчууд өөрсдөө гар утасныхаа хэрэглээг хянаж чаддаг бил үү? Нэг бариад авчихвал хэсэгтээ нүд салгалгүй түүнд автаж, элдэв төрлийн хэрэгтэй, хэрэггүй мэдээллээр тархиа угаалгаж, бүр хүндэрсэн нэгэн нь комментээр хэрэлдэцгээж, бусдын хэрэгт дурлан хошуурч, цэц булаалдан эгогоо тэжээдэг нь өнөөгийн томчуудын нийтлэг төрх. Томчууд ийм, тэд өөрсдийнхөө зуршлыг хазаарлаж мэдэхгүй хэрнээ хүүхдийнхээ гар утасны хэрэглээг хязгаарлах гэж оролддог. Гэхдээ үлгэрлэж чаддаггүй. Өдөр, шөнө, өглөө, оройгүй гар утаснаасаа салдаггүй, нүүрэндээ наах нь холгүй байдаг томчууд - хүүхдээ гар утсаа боль, ном унш, хичээлээ хий гэх нь утгагүй. Хүүхэд таны хувилбар. Тиймээс тэдний үйл хөдлөл, гаргаж буй характераас өөрийгөө харж болно. Цэцэрлэгийн багш хүүхдүүддээ гэр бүлийнхэнийгээ зурах даалгавар өгч. Хүүхдүүд аав, ээж, ах, эгчийгээ өөр өөрийнхөө төсөөллөөр зуржээ.
Хамгийн хачирхалтай нь ихэнх хүүхэд аав, ээжийгээ буйдан дээр суугаад зурагт үзэж, гар утсаа барьж буйгаар зурсан байх юм. Тэдний зурсан зурганд нэг ч аав, ээж ном уншиж, сонин гарчиглаж харагдсангүй.
Тоотой нэгэн нь машин барьж эсвэл хөдөө зугаалганд явснаар зурсан байлаа. Хэдийгээр бид мэдээлэл, техник, технологийн эрин зуунд амьдарч буй хэдий ч хэзээ ч технологийн боол болж, оюун санаагаа удирдуулж болохгүй. Үр хүүхэддээ гаргах цагаасаа хумсалж, гар утсандаа толгой мэдүүлсэн томчууд өөрт нь садаа болж байна гээд утсыг нь бариулаад өрөө рүү нь оруулчихдаг. Тэнд хүүхэд нь юу үзэж, юу сонсож,гар утасны цаана хэнтэй нөхөрлөж буйг мэдэх ч үгүй. Гэтэл бяцхан охид хэдийнэ гар утасны цаана нуугдсан гаж донтонгуудын өгөөш болж бие, сэтгэл санааны хохирол амсаж гэмт хэргийн золиос болсон олон тохиолдлыг цагдаагийн байгууллага мэдээлдэг. Гэхдээ юу ч өөрчлөгдөөгүй. Гар утас аюултай гэж байна, одоо хэрэглэхээ зогсоо гэж хоосон үглэхээс үлгэрлэж буй ээж, аав нар хэр олон бол?
Удахгүй сурагчдын амралт эхэлнэ. Гэртээ үлдсэн тэд хараа, хяналтгүй дэлгэцийн өмнө өдөржин уягдах нь тодорхой. Гар утас, нөүтбүүк, компьютер, таблеттай өдөр шөнөгүй нөхөрлөнө. Эцэстээ ахимаг насан дээрээ эрүү өвдөг нь нийлэх шахуу, эвгүйхэн төрхтэй болох ирээдүй тэднийг хүлээж байна. Энэ зөвхөн манайд тулгамдаж буй асуудал биш. Олон улсад хүүхдүүдийн гар утасны хэрэглээг хэрхэн хянах, үүнээс яаж холдуулах вэ гэдэгт шийдэл хайж буй. Гэхдээ зарим улс орнууд хүүхдүүдийн гар утасны хэрэглээ, нийгмийн сүлжээ хэрэглэхийг хориглосон хууль хэрэгжүүлж эхэллээ.
АНУ-ын Флорида мужид нэгдүгээр сарын 1-ээс14 нас хүрээгүй хүүхдийг сошиал медиа ашиглахыг хориглоно
Флорида мужид 14-өөс доош насны хүүхдийг ирэх оноос нийгмийн сүлжээний платформууд ашиглахыг хориглох хуулийн төсөл хэрэгжүүлнэ. 14, 15 насныхан нийгмийн сүлжээний платформыг эцэг эхийн зөвшөөрлөөр ашиглана. Харин цахим шуудан болон бусад мессежийн үйлчилгээнд уг хууль хамаарахгүй. Уг хууль нь хүүхдийг цахим гэмт хэргээс хамгаалах, нийгмийн сүлжээг ашиглахтай холбоотой сэтгэцийн эрүүл мэндийн эрсдэлээс хамгаалах зорилготой.
Австралийн парламент 16-аас доош насны хүүхэд багачуудыг нийгмийн сүлжээнд хаяг нээхийг хориглох тухай дэлхийд анхдагч хуулийг баталсан нь олон улс даяар бага болон дунд насны хүүхдүүдийн нийгмийн сүлжээний хэрэглээг зохицуулах, цаашлаад хэрэглээг хязгаарлах зохицуулалтын эхлэл болж байна.
Харин манай улсад ийм төрлийн зохицуулалт хараахан алга. Эцэг, эхчүүд л хянаж, цагдах, тунг нь тааруулж хэрэглүүлэх үүргийг ухамсраараа хүлээж буй. Даан ч хүүхдийнхээ гар утасны хэрэглээг яахаа мэдэхээ байсан ээж, аавууд олон. Дэмий л нэгэндээ энэ тухай учирлаж, өөрийнхөө хэрэгжүүлж чаддаггүй муухан жишээг бусдад зөвлөж буй.
Саяхан даа... Хүүхдүүд хамтдаа гэртээ орохоо мартан өдөржин оройжин гадаа тоглодог байлаа. Харин одоо гар утаснаас нь холдуулахын тулд өрөөнөөсөө гараад, гадаа тоглоод өгөөч гэж гуйгаад гуйгаад гарахгүй болж....