



















Тэтгэврийн зээлийн хугацааг 12 сар хүртэл хугацаагаар бууруулах шийдвэр гаргасан Гэр бүл, хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан эцэг, эхийнхээ тэтгэврийн зээлийг авдаг үр хүүхдийг нь шимэгчид гэж нэрлэлээ. Тэрээр эцэг,эхээ тэтгэврийн зээлийн барьцаанд тавьж, өндөр настай аав, ээжийгээ шимэгчилж амьдардаг хүмүүсээс сална гэсэн юм.
Ахмад настны тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр, ахмад настны эсрэг эдийн засгийн хүчирхийлэл, дарамтыг арилгахаар Эрүүгийн хуулинд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Тухайн хуулиар тэтгэвэр, тэтгэмж, хуваарьт болон дундын эд хөрөнгөө эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхэд халдсан бол зургаан сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар хорих ялаар шийтгэнэ. Энэ хууль 2025 оны нэгдүгээр сарын нэгний өдрөөс хэрэгжинэ.
Энэ хууль хоёрхон сарын дараа хэрэгжинэ. Гэтэл Гэр бүл, Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан шимэгчдээс сална гэх нэрийдлээр ахмадуудын тэтгэврийн зээлийг 12 хүртэл сараар буууруулах саналыг Монголбанкинд хүргүүлжээ. Түүний энэ санал нь амьдралаас хэтийдсэн шийдвэр. Ахмад настны тэтгэвэр бол насаараа нийгмийн даатгалын шимтгэлд төлсөн татварынхаа өчүүхэн жаахан хэсгээс эргээд хүртэх амьжиргаа залгуулагч. Нийгмийн даатгалын сангаас 420.9 мянган хүн тэтгэвэр авч байна. Харин тэдгээрийн 60 хувь нь тэтгэврийн зээлтэй. Үүний цаана эцэг, эхээ шимэгчилж амьдардаг үр хүүхдүүд нь бий гэж салбарын сайд Л.Энх-Амгалан харжээ. Эцэг, эхийнхээ тэтгэврийг сургалтын төлбөр, байр, машин худалдан авахдаа барьцаалдаг, банкны картыг нь хүртэл аваад тэтгэврийг нь өгдөггүй шимэгчид манай улсад бий. Тиймээс түүний олсон мэргэн санаа нь ахмадуудад олгодог тэтгэврийн зээлийн хугацааг 12 хүртэлх сараар бууруулах. Ингэснээр шимэгчдээсээ сална гэж төсөөлж.
Эцэг, эхийнхээ банкны картыг нь аваад өгдөггүй, тэтгэвэр буухтай нь зэрэгцээд архи, тамхины эсвэл амжиргааны мөнгө зулгаадаг, тэдэндээ цай чанах сүүний ч мөнгө үлдээдэггүй шимэгчилж амьдрагдсад бий. Үүнтэй хэн ч маргахгүй. Гэхдээ нийтээр нь ингэж үзэх боломжгүй. Эсвэл салбарын сайд нотлох хэрэгтэй болж таарах нь. Шимэгчдээс сална гээд зээлийн хугацааг бууруулах нь “бай”-гаа онилж чадаагүй шийдвэр. 12 сараар зээл олгодог боллоо гээд шимэгчилэхээ байчихгүй. Хэмжээнд нь тааруулаад л зээл авхуулчихана. Яагаад гэвэл тэд шимэгчид учраас.
Тэтгэврийн насны ахмадуудын цаана хичнээн шимэгчид байна гэж тооцоолж ийм шийдвэр гаргав?
Азиуд тэр дундаа Монголчууд гэр бүлсэг. Дийлэнх Монгол хүмүүс эцэг, эх, үр хүүхэдтэйгээ нэг дороо амьдарч байна. Ингэж амьдарсаар ч ирсэн. Үр хүүхдийнхээ хөлийг нь дөрөөнд, гарыг нь ганзганд хүргэнэ гэж зүтгэдэг Монгол аав, ээжийн онцлог. Тиймдээ ч цаг наргүй ажилладаг, цалин багатай хүүхдүүд нь ажил хийхгүй л бол амьдрал нь баталгаагүй нийгэмд ач, зээгээ харж, тэдэндээ дэм болж амьдръя гэдэг өчнөөн ахмадууд бий. Өвлүүлээд үлдээх эд хөрөнгөгүй, залуу насандаа хөрөнгө хураах боломжгүй ажиллаж, өдий хүрсэн ээж аав нар нь тэтгэврийн зээл авч машин, байрны зээлийн урьдчилгаанд нь нэмэр болъё гэсэн бодолтой. Үр хүүхэд, эцэг, эхийнхээ дэмэнд ингэж амьдарч яваа хэсгийг шимэгчид гэж үзэх боломжгүй. Тэгээд ч энэ бол гэр бүл хоорондын хамтын шийдвэр. Эцэг,эхийнхээ тэтгэврийг зээлж амжиргаандаа нэмэрлэсэн хэсэг нь буцаагаад сар бүр авсан зээлээ тэдэндээ төлдөг, эцэг эхдээ хоол хүнсийг нь дөхүүлдэг гээд асуудлынхаа ард боломж боломжоороо гарцгааж байна.
Тэгээд ч шимэгчдээс сална гэдгээр далимдуулж тэтгэврийн зээлийн хугацааг бууруулах нь нийтээр нь хясан боож буй хэрэг. Зээлийн хугацааг нь бууруулчихвал шимэгчдээсээ сална гэж Гэр бүл, хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгаланд “хэн” шивнэв? Насаараа ажиллаж, тэтгэвэрт гармагц ядуурлын эгнээ рүү унагаадаг тэтгэврийн тогтолцоотой. Авч буй тэтгэвэр нь сүү, талхаасаа гавихгүй. Тиймдээ ч цагаан сарын үеэр ихэнх ахмадууд зээл авч үндэсний баяраа тэмдэглэдэг өрөвдмөөр тэтгэвэртэй. Авдаг тэтгэвэр нь амьдралд нь хүрдэггүйдээ л зээл авах гэж арилжааны банк царайчилж ‘’үхэх өдөр’’ чинь ойртсон учир гурав эсвэл зургаан сараас илүү хугацаагаар зээл олгохгүй гэж аман дундуураа алгадуулж, сэтгэл дотроо шархтай, айдастай, алагчлуулж суухав дээ. Хүссэн хүсээгүй шимэгчдийг шийтгэх хууль хэрэгжинэ. Тиймээс ахмадын тэтгэврийн зээлийн хугацааг бууруулах асуудлаар оролдох нь оновчтой биш. Үүнийг дэмжиж, эсвэл буруутгаж буй хэсэг талцаж эхэлжээ. Өндөр тэтгэвэр авдаг, үр хүүхэд нь бэл бэлчинтэй хэсэг нь тэтгэврийн зээлээрээ цагаан сарын баяраа тэмдэглэдэг хэсгийн амьдралыг ойлгохгүй. Тиймдээ ч зээлийн хугацааг бууруулахыг дэмжиж буй. Харин үр хүүхэд цөөн, тэтгэврээ өөртөө зарцуулдаг ахмадууд салбарын сайдын шийдвэртэй санал нийлэхгүй байна.










