2024 оны УИХ-ын сонгуулийн өмнөхөн ‘’Шинэ хоршоо хөдөлгөөн’’-ийг эрчимтэй өрнүүлж, таван жилийн төлөвлөгөөг Засгийн газар баталсан. Малчин өрхийн амьжиргааг дэмжих, мал, малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний мөнгөн урсгалыг тогтмолжуулж, малчдын орлогыг нэмэгдүүлэх зорилготой.

Хоршооны гишүүн малчинд хөрөнгө оруулалтын хөнгөлөлттэй зээл олгож, үүнийг нь арилжааны банкуудын өөрийн эх үүсвэрээр олгож, зөрүүний дэмжлэгийг Засгийн газраас гаргаж буй. Зээлийн барьцаа хөрөнгийн батлан даалтыг Зээлийн батлан даалтын сангаас 80-100 хувь хариуцдаг.

 Шинэ хоршоо хөдөлгөөн өрнүүлж эхэлснээс хойш 4.4 мянган хоршооны 14.6 мянган малчинд 502.3 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгож, 1570 малчны 88.3 тэрбум төгрөгийн төсөл арилжааны банкаар судлагдаж байна.

2024 онд НЭГ ИХ НАЯД төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл олгохоор төсөвлөсөн.

Хоршооны зээлээр стандартын шаардлага хангасан малын хашаа хороо худалдан авах, барьж байгуулах, худаг барих, малын тэжээл, тэжээлийн ургамал тариалах, тэжээл үйлдвэрлэлийн цех байгуулах, ноос ноолуур арьс шир бэлтгэх, дайвар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, малын гаралтай түүхий эдийг агуулах зоорь, хөргүүр ажиллуулах, мал бордох чиглэлийн үйл ажиллагаа явуулах, мах, сүү, цагаан идээ бэлтгэх боловсруулах үйлдвэрлэл эрхлэх, мал нядалгааны цех ажиллуулах, мал эмнэлгийн ажил үйлчилгээ эрхлэх, ашиг шимийг нь тогтмол хүртэх бусад амьтны аж ахуй эрхлэх зэрэгт зарцуулах үүрэгтэй.

Хоршооны малчин гишүүн бүр 50 сая төгрөг хүртэлх зээлийг жилийн зургаан хувийн хүүтэй авч буй.

500 тэрбум төгрөгөөр 50 сургууль,эсвэл 100 цэцэрлэг барина

Ес ба түүнээс дээш малчид хамтран хоршоо байгуулан түүгээрээ дамжуулж арилжааны банкнаас жилийн зургаан хувийн хүүтэй зээл авах эрх үүснэ. Өөрөөр хэлбэл нэг гэр бүлийн есөн ах дүү нийлж зээл авч болох эрхтэй гэсэн үг.  Шинэ хоршоо хөдөлгөөн гэж сонгуулийн өмнөхөн хэсэгтээ шуугиулж 500 тэрбум төгрөг тараасан. Зээл авсан хоршоодын малчдын хичнээн нь энэ хэмжээний мөнгөөр дээр дурдсан чиглэлийн үйлдвэрлэл, цех байгуулж, орлогоо тогтмолжуулах ажилдаа шуударсан бол?  50 сая төгрөгийн зээл авч хашаа, хороохон барьсан төдийхнөөр хоршооны ажлаа дүгнэж байгаа мянга мянган малчид бий. Хоршоодын зорилго нь ч зээл авах болоод хувирчихсан. Одоог болтол хоршоодын орлогын өсөлт, шинэ ажлын байр хэдээр нэмэгдсэн, бизнесийн тогтвортой байдал ямар байгаа нь огт тодорхойгүй, хадлан тэжээлээ яаж бэлдсэн, нөөцөлсөн гээд  үнэлэлт өгч чадах хүмүүс ч алга.

Малчид хоршоо болж хамтын бизнес эрхлэх биш өрхийн амьжиргаагаа залгуулахад авсан зээлээ зарцуулаад дуусаж буй. Орон нутгаас ирсэн оюутнууд приус машин унаж хотоор давхилдаж байна гэх нүд, чих сонор хүмүүсийн яриа оргүй биш. Малын тэжээлийн үйлдвэрлэлийн цех, ноос ноолуур арьс шир бэлтгэх, дайвар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, малын гаралтай түүхий эдийг агуулах зоорь, хөргүүр барих учиртай мөнгөөр хот хөдөө хоёрын хооронд хөл дүүжлэх унаатай болгож хүүхдээ эрхлүүлсэн малчдын хоршоогоор дамжуулан авсэн зээлийн зарцуулалтыг хянах хүнгүй.

Сонгуулийн өмнө бороо шиг асгарсан зээл одоо царцсан. Бараг амтай бүхэн нь хүү бага, хөнгөлөлттэй олгогдож буй зээлийг эрж байна.

‘’Шинэ хоршоо хөдөлгөөн’’-өөр сонгуулийнхаа ‘’пи ар’’-ыг хийж баруун бүсээс УИХ-д сонгогсдон өнөөгийн спийкер төрийн ордны улстөрийн хиймэл дагуул болж буй. Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд хоёрт тал алдчихгүй гүйж яваа Их хурлын дарга Д.Амарбаясгалан 2025 оны төсвийг “хоригт” оруулсан Монгол Улсын улс төрийн түүхэн дэх цор ганц Их хурлын дарга. Харин одоо түүний оройлсон ‘’Шинэ хоршоо хөдөлгөөн’’-өөр дамжуулан авч буй зээл ч үр дүнгүй “гоожиж” инфляци өдөөж буй. Хэрэв шинэ хоршоо хөдөлгөөн амжилттай байсан бол манай улс импортын тэжээл, өвсийг татвараас чөлөөлөхгүй байх байлаа.